Đồng chí Võ Văn Ngân sinh năm 1902 trong một gia đình có truyền thống cách mạng ở ấp Bình Tả, làng Đức Hòa, quận Đức Hòa, tỉnh Chợ Lớn (nay thuộc xã Đức Hòa Đông, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An). Với 13 năm hoạt động cách mạng, đồng chí có những cống hiến to lớn cho đất nước, là tấm gương của người cộng sản tận trung với Đảng, tận hiếu với dân, suốt đời hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.
Đảng viên thế hệ đầu tiên của Đảng
Ngay từ nhỏ, chịu ảnh hưởng từ truyền thống cách mạng của quê hương, gia đình, đặc biệt là người anh trai Võ Văn Tần nên Võ Văn Ngân sớm hình thành lòng yêu nước, thương dân sâu sắc. Những năm 20 của thế kỷ XX, Võ Văn Ngân lên Sài Gòn gia nhập Hội kín Nguyễn An Ninh (tức Thanh niên Cao vọng Đảng), rồi vào Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập. Năm 1929, đồng chí Võ Văn Ngân tham gia thành lập Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng đầu tiên ở Đức Hòa. Khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Võ Văn Ngân là đảng viên Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam đầu tiên ở tỉnh Chợ Lớn, lập vào ngày 6-3-1930 tại Đức Hòa.
Tháng 5-1930 khi Quận ủy Đức Hòa thành lập, đồng chí Võ Văn Ngân được bầu vào Quận ủy. Ngày 4-6-1930, đồng chí cùng Quận ủy Đức Hòa thực hiện chỉ đạo của liên tỉnh ủy phối hợp lãnh đạo cuộc biểu tình chống Pháp lớn nhất Nam Kỳ, diễn ra tại quận Đức Hòa. Sau cuộc biểu tình trên, nhà cầm quyền Pháp điên cuồng truy lùng những người cộng sản, đồng chí Võ Văn Ngân phải lánh sang Hóc Môn - Gia Định để tiếp tục hoạt động.
Cuối năm 1931, nhiều đồng chí trong Tỉnh ủy Gia Định bị địch bắt, đồng chí Võ Văn Ngân cùng anh trai Võ Văn Tần ra sức khôi phục lại các cơ sở Đảng và cùng các đồng chí khác lần lượt lập lại Quận ủy Gò Vấp, Hóc Môn, tái lập Tỉnh ủy Gia Định; được Xứ ủy chỉ định làm Bí thư Tỉnh ủy Gia Định. Năm 1932, đồng chí Võ Văn Ngân về làm Bí thư Tỉnh ủy Chợ Lớn, góp công sức vào việc khôi phục tổ chức, củng cố cơ sở Đảng ở cả 2 tỉnh Chợ Lớn - Gia Định trong thời kỳ 1931-1933.
Cuối tháng 3-1935, tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ nhất, đồng chí Võ Văn Ngân được bầu là một trong 9 ủy viên chính thức của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Sau đó, đồng chí trở về Nam Kỳ hoạt động trong hoàn cảnh 8 Ủy viên Trung ương Đảng lần lượt bị mật thám Pháp bắt. Vì thế, Võ Văn Ngân cùng các đồng chí khác kiên trì khôi phục và trực tiếp làm Bí thư Xứ ủy Nam Kỳ.
Tháng 3-1937, sau Hội nghị mở rộng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng chí Võ Văn Ngân chuyển bệnh nặng, Trung ương Đảng quyết định để đồng chí nghỉ dưỡng bệnh. Năm 1938, đồng chí được Xứ ủy chuyển từ Bình Lý về quê hương chữa bệnh, nhưng do bệnh nặng, đồng chí từ trần vào ngày 29-10-1938, khi mới 36 tuổi.
Nhà lãnh đạo cách mạng tài năng
Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, thực dân Pháp dùng mọi thủ đoạn khủng bố thâm độc hòng tiêu diệt các tổ chức cộng sản, tiêu diệt lớp đảng viên đầu tiên của Đảng. Đồng chí Võ Văn Ngân trên các cương vị lãnh đạo luôn bền bỉ vận động quần chúng cách mạng giữ vững niềm tin. Đồng chí đã thành công trong việc góp phần hồi sinh, củng cố và phát triển phong trào cách mạng ở tỉnh Gia Định và Chợ Lớn, đóng góp to lớn vào việc khôi phục tổ chức và mở rộng các hoạt động của Đảng ở Nam Bộ trong những giai đoạn 1930-1938.
Tài năng, tầm vóc và những đóng góp to lớn của đồng chí Võ Văn Ngân được thể hiện rõ ở việc tổ chức thành công Đại hội toàn quốc lần thứ nhất của Đảng (tháng 3-1935) và những đóng góp cho sự chuyển hướng chiến lược cách mạng đúng đắn của Đảng tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương (mở rộng) năm 1937-1938, với tư cách là Ủy viên Ban Thường vụ Trung ương, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa I, Bí thư Xứ ủy Nam Kỳ.
Cả cuộc đời hoạt động và cống hiến cho cách mạng, cho sự nghiệp của Đảng vì mục tiêu độc lập dân tộc, đồng chí Võ Văn Ngân luôn thực hiện đúng đường lối của Đảng và lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, kết hợp với phát huy tinh thần cách mạng của quần chúng nhân dân. Đồng chí Võ Văn Ngân luôn tích cực tham gia và chỉ đạo các phong trào đấu tranh của quần chúng ngay trên quê hương mình và mở rộng địa bàn, tạo điều kiện cho các đảng viên hoạt động, xây dựng và phát triển tổ chức; thu hút những quần chúng ưu tú vào Đảng, tự nguyện chiến đấu trong hàng ngũ, làm cho lực lượng của Đảng không ngừng lớn mạnh.
Kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Võ Văn Ngân là dịp để chúng ta khẳng định, tri ân công lao to lớn, noi theo tấm gương kiên trung, phấn đấu, hy sinh của đồng chí đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đồng thời, tuyên truyền, giáo dục về chủ nghĩa yêu nước, truyền thống cách mạng, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, tôn vinh sự đóng góp của các Anh hùng liệt sĩ, các đồng chí lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng, của cách mạng Việt Nam.
